Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która powoduje wysoki poziom cukru we krwi. Hormon insuliny przenosi cukier z krwi do komórek, gdzie ma być wykorzystany jako energia. W przypadku cukrzycy organizm albo nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny, albo nie może efektywnie wykorzystać insuliny, którą wytwarza.
Nieleczony wysoki poziom cukru we krwi spowodowany cukrzycą może uszkodzić nerwy, oczy, nerki i inne narządy. Cukrzyca jest chorobą groźną i nieleczona często prowadzi do śmierci.
Istnieje kilka różnych typów cukrzycy:
- Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną . Układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki, które odpowiedzialne są za produkcję insuliny.
- Cukrzyca typu 2 występuje, gdy organizm staje się oporny na insulinę i we krwi gromadzi się niebezpieczny cukier.
- Stan przedcukrzycowy występuje, gdy poziom cukru we krwi jest wyższy niż normalnie, ale nie jest wystarczająco wysoki, aby zdiagnozować cukrzycę typu 2.
- Cukrzyca ciążowa to wysoki poziom cukru we krwi podczas ciąży. Hormony blokujące insulinę produkowane przez łożysko powodują ten typ cukrzycy.
Każdy typ cukrzycy ma unikalne objawy, przyczyny i sposoby leczenia, ale każdy z tych typów ma jedną wspólną cechę. Brak kontroli nad poziomem cukru po spożytych posiłkach. W każdym z przypadków należy uważnie kontrolować spożycie produktów.
Objawy cukrzycy
Objawy cukrzycy są spowodowane rosnącym poziomem cukru we krwi.
Ogólne objawy
Ogólne objawy cukrzycy obejmują:
- zwiększony głód
- zwiększone pragnienie
- utrata masy ciała
- częste oddawanie moczu
- niewyraźne widzenie
- ekstremalne zmęczenie
- owrzodzenia, które się nie goją
Objawy u mężczyzn
Oprócz ogólnych objawów cukrzycy, mężczyźni z cukrzycą mogą mieć zmniejszony popęd sexualny, zaburzenia erekcji i słabą siłę mięśni. Wielu mężczyzn objawy te myli z prostatą, przez co w dużej mierze są bagatelizowane.
Objawy u kobiet
Kobiety chore na cukrzycę mogą mieć objawy, takie jak infekcje dróg moczowych, suchość i swędzenie skóry. W tym przypadku często zdarza się tak, że nawet lekarz pierwszego kontaktu stara się leczyć objawy miejscowe, dlatego należy regularnie poddawać się badaniom kontrolnym.
Cukrzyca typu 1
Objawy cukrzycy typu 1
- nadmierny głód
- niezamierzona utrata masy ciała
- częste oddawanie moczu
- niewyraźne widzenie
- zmęczenie
Charakterystycznym objawem może być również zmienny nastrój.
Cukrzyca typu 2
Objawy cukrzycy typu 2:
- zwiększony głód
- zwiększone oddawanie moczu
- niewyraźne widzenie
- zmęczenie
- owrzodzenia, które wolno się goją
- niegojące się rany
Może również powodować nawracające infekcje. Dzieje się tak, ponieważ podwyższony poziom glukozy utrudnia gojenie się organizmu. Charakterystycznym schorzeniem przy cukrzycy typu 2 jest tzw. stopa cukrzycowa. Dlatego dla osób z cukrzycą typu 2 jest zalecana dokładna higiena stóp, unikanie przemieszczania się boso oraz stałe monitorowanie własnych stóp. W razie jakichkolwiek nieprawidłowości należy niezwłocznie skontaktować się z lekarze.
Cukrzyca ciężarnych
Większość kobiet z cukrzycą ciążową nie ma żadnych objawów. Stan ten jest często wykrywany podczas rutynowego badania, mającego na celu ocenę poziomu cukru we krwi lub doustnego testu tolerancji glukozy, który jest zwykle wykonywany między 24 a 28 tygodniem ciąży.
Przyczyny cukrzycy
Z każdym typem cukrzycy wiążą się różne przyczyny, które niestety nie u każdego chorego mogą być jednakowe.
Cukrzyca typu 1
Układ odpornościowy osób z cukrzycą typu 1 z nieznanych przyczyn sam atakuje i niszczy komórki beta, które są odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. U niektórych osób geny mogą odgrywać rolę. Możliwe jest również, że wirus wywoła atak układu odpornościowego, czego skutkiem będzie pojawienie się cukrzycy.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 wynika z połączenia wielu czynników życia codziennego oraz może mieć podłoże genetyczne. Ryzyko zachorowalności na cukrzycę wzrasta także u osób z nadwagą bądź otyłych. Noszenie dodatkowego ciężaru, szczególnie otyłości brzusznej, sprawia, że komórki są bardziej odporne na wpływ insuliny na poziom cukru we krwi.
Cukrzyca ciążowa
Cukrzyca ciążowa jest wynikiem zmian hormonalnych w czasie ciąży. Łożysko wytwarza hormony, które zmniejszają wrażliwość komórek kobiety ciężarnej na działanie insuliny. Może to powodować wysoki poziom cukru we krwi w czasie ciąży.
Kobiety, które mają nadwagę podczas zajścia w ciążę lub które przybierają dużo na wadze podczas ciąży, są bardziej narażone na cukrzycę ciążową.
Powikłania cukrzycy
Wysoki poziom cukru we krwi uszkadza narządy i tkanki w całym naszym ciele. Im wyższy poziom cukru we krwi i im dłużej z nim żyjesz, tym większe jest ryzyko powikłań.
Powikłania związane z cukrzycą obejmują:
- choroby serca , zawał serca i udar
- utrata wzroku
- utrata słuchu
- stopa cukrzycowa, która może prowadzić do amputacji kończyny
- choroby skóry , takie jak bakteryjnych i grzybiczych zakażeń
- depresja
- demencja
Cukrzyca ciążowa
Niekontrolowana cukrzyca ciążowa może prowadzić do problemów, które dotyczą zarówno matki, jak i dziecka. Powikłania wpływające na dziecko mogą obejmować:
- przedwczesny poród
- wyższa niż normalna waga przy urodzeniu
- zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2 w późniejszym okresie życia
- niski poziom cukru we krwi
- żółtaczka
- poronienie
U matki mogą także pojawić się powikłania, a jednym z nich może być nadciśnienie, stan przedrzucawkowy lub cukrzyca typu 2. Ciąża zagrożona cukrzycą ciążową może także prowadzić do wcześniejszego rozwiązania wykonanego przez cesarskie cięcie. Zwiększa się również ryzyko cukrzycy ciążowej w przyszłych ciążach.
Leczenie cukrzycy
Cukrzyca może być leczona kilkoma sposobami, zależne są one od poziomu zaawansowania cukrzycy. Niektóre leki dla cukrzyków są zażywane w formie tabletek, inne zaś są zastrzykami.
Cukrzyca typu 1
Insulina jest głównym czynnikiem zwalczającym cukrzycę typu 1. Zastępuje ona hormon, którego organizm nie jest w stanie sam wytworzyć. Istnieją 4 rodzaje insuliny. Różnica między nimi jest taka, że każda z nich zaczyna działać po innym czasie.
- Szybko działająca insulina zaczyna działać w ciągu 15 minut, a jej działanie utrzymuje się od 3 do 4 godzin.
- Krótko działająca zaczyna działać w ciągu 30 minut i utrzymuje się od 6 do 8 godzin.
- Insulina o pośrednim czasie działania zaczyna działać w ciągu 1 do 2 godzin i trwa od 12 do 18 godzin.
- Długo działająca zaczyna działać kilka godzin po wstrzyknięciu i utrzymuje się przez 24 godziny lub dłużej.
Cukrzyca typu 2
Dieta i ćwiczenia mogą pomóc niektórym osobom w radzeniu sobie z cukrzycą typu 2. Jeśli zmiana stylu życia nie wystarczy, aby obniżyć poziom cukru we krwi, musisz zażywać leki.
Twój lekarz prowadzący jest osobą decydującą. To właśnie on dobierze dla Ciebie odpowiednie leki i przystosuje dla Ciebie dawkowanie. Jeśli nigdy dotąd nie zażywałeś leków, kluczową rolę odgrywa tu nauka systematycznego zażywania leków, nie możesz zapomnieć o żadnej dawce.
Cukrzyca ciężarnych
W czasie ciąży musisz monitorować poziom cukru we krwi kilka razy dziennie. Jeśli jest wysoki, zmiany w diecie i ćwiczenia mogą, pomóc Ci go obniżyć. Dodatkowo możesz ograniczyć spożywanie produktów oraz napojów mocno słodzonych.
Niestety czasem „ciążowe zachcianki” bywają silniejsze, nie przejmuj się. Ważne jest to byś wiedziała kiedy możesz sobie odmówić.
Cukrzyca i dieta
Zdrowe odżywianie jest centralnym elementem leczenia cukrzycy. W niektórych przypadkach zmiana diety może wystarczyć do opanowania choroby. Ten choć niepozorny czynnik odgrywa naprawdę kluczową rolę. Poziom twojego cukru jest zależy od tego co spożywasz, niestety osoby z cukrzycą muszą odmawiać sobie wiele przyjemności.
Cukrzyca typu 1
Poziom cukru we krwi wzrasta lub spada w zależności od rodzaju spożywanych pokarmów. Pokarmy zawierające skrobię lub cukier powodują szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Białko i tłuszcz powodują bardziej stopniowy wzrost.
Twój lekarz może zalecić ograniczenie ilości spożywanych węglowodanów w codziennej diecie. Będziesz także musiał zrównoważyć spożycie węglowodanów z dawkami insuliny.
Współpracuj z dietetykiem, który pomoże Ci opracować plan posiłków dla osób z cukrzycą. Uzyskanie odpowiedniej równowagi białka, tłuszczu i węglowodanów może pomóc kontrolować poziom cukru we krwi. Świetną opcją dla ciebie może być odnotowywanie, jak Twój organizm reaguje na poszczególne produkty żywieniowe. Możesz poświęcić na to kilka dni i kontrolować cukier po każdym posiłku.
Cukrzyca typu 2
Jedzenie odpowiednich rodzajów żywności może zarówno kontrolować poziom cukru we krwi, jak i pomóc w utracie nadwagi. Utrata wagi nie tylko przyniesie dla Ciebie lepsze wyniki badań, ale poczujesz się także znacznie zdrowiej.
Liczenie węglowodanów jest ważną częścią diety przy cukrzycy typu 2. Dietetyk może pomóc Ci ustalić, ile gramów węglowodanów należy zjeść w każdym posiłku.
Aby utrzymać stały poziom cukru we krwi, staraj się jeść małe posiłki w ciągu dnia. Postaw nas zdrową żywność, taką jak:
- owoce
- warzywa
- całe ziarna
- chude białko, takie jak drób i ryby
- zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek i orzechy
Niestety niektóre pokarmy mogą wpływać na Twój organizm negatywnie. Dlatego powinieneś unikać niektórych pokarmów, które radykalnie mogą podnieść poziom cukru we krwi.
Cukrzyca ciężarnych
Stosowanie dobrze zbilansowanej diety jest ważne zarówno dla Ciebie, jak i dla Twojego dziecka w ciągu tych dziewięciu miesięcy. Prawidłowe zbilansowanie diety powinno pomóc Ci uniknąć stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy ciążowej. Co najważniejsze, dobra dieta sprawi, że na pewno nie będziesz miała zażywać leków przeciwcukrzycowych.
Ważna kwestią jest także wielkość spożywanych porcji posiłków, a także ograniczenie słodyczy i słonych potraw. Chociaż Twój organizm potrzebuje niewielkiej ilości cukru w celu żywienia Twojego ciągle rosnącego dziecka możesz dostarczać go poprzez zdrowsze produkty.
Sporządź plan żywieniowy z pomocą dietetyka. Jego pomoc zapewni, że Twoja dieta będzie zawierała odpowiednią mieszankę mikroskładników i unikniesz zbyt nadmiernego tycia.
Profilaktyka cukrzycy
Cukrzycy typu 1 nie można zapobiec, ponieważ jest ona spowodowana problemem z układem odpornościowym. Niektóre przyczyny cukrzycy typu 2, takie jak geny lub wiek, również nie są pod Twoją kontrolą. Jednak możesz znacznie pomóc swojemu organizmowi uniknąć tych schorzeń.
Dobrze dobrana dieta, regularne ćwiczenia czy zwykły wysiłek fizyczny zażywany np. poprzez taniec może pomóc zapobiec Ci zachorowania na cukrzycę.
Cukrzyca w ciąży
Kobiety, które nigdy nie chorowały na cukrzycę, mogą nagle zachorować na cukrzycę w ciąży. Hormony wytwarzane przez łożysko mogą uczynić organizm bardziej odpornym na działanie insuliny. Zdarza się także, że kobieta, która przed poczęciem chorowała na cukrzycę, może przenieść ją także na dziecko.
Cukrzyca ciążowa powinna zniknąć po porodzie, ale niestety znacznie zwiększa to ryzyko późniejszego zachorowania na cukrzycę.
Podsumowanie
Niektóre rodzaje cukrzycy – takie jak typ 1 – są spowodowane czynnikami, na które nie mamy wpływu. Innym – jak typowi 2 – można zapobiec poprzez lepszy wybór żywności, zwiększoną aktywność i utratę wagi.
Omów potencjalne ryzyko cukrzycy z lekarzem. Jeśli jesteś w grupie ryzyka, zbadaj poziom cukru we krwi i postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza dotyczącymi kontrolowania poziomu cukru we krwi.
